Sitodruk czyli potoczna nazwa druku sitowego lub serigrafii jest to technika druku, w której formą drukową jest szablon nałożony na drobną siatkę tkaną, metalową lub wykonaną z włókien syntetycznych. Wykonanie odbitki polega na przetłaczaniu farby przez matrycę.
Trwałość i zastosowanie sitodruku
Sitodruk jest bardzo trwałą metodą nadruku nadruku na odzieży. Często mylony ze znanymi z początku tego wieku ‘prasowankami’, których trwałość ograniczała się do jednorazowego użycia. Sam proces sitodruku polega na wtłaczaniu farby w materiał, przez co tworzy jednolitą całość z odzieżą – gwarantując przy tym wysoką trwałość kolorystyczną oraz odporność na pranie i ścieranie. Najczęściej stosowany do znakowania lekkiej bawełnianej odzieży jak t-shirt lub koszulka polo. Aczkolwiek wykorzystywany jest również w innych dziedzinach niżeli tekstylnych.
Ciekawostką jest fakt wykorzystywania sitodruku w mikroelektronice do wytwarzania układów scalonych.
Wady i zalety sitodruku
Idąc tropem popularnej myśli ‘im więcej tym taniej’ na końcu natrafimy na sitodruk. Ta metoda dokładnie odzwierciedla sens powyższego powiedzenia. Jest to technika idealna do realizowania bardzo dużych nakładów odzieży gwarantując przy tym stopniowo coraz to niższą cenę.
Oczywiście wykorzystujemy ją również do znakowania mniejszych ilości, aczkolwiek w tym przypadku cena nie jest już mocną stroną powyższej techniki. Nie mniej jednak trwałość, którą osiągamy w efekcie końcowym warta jest każdej złotówki!
Dzięki dużej ilości farb możliwe jest uzyskanie niezwykle wyrazistych i w pełni nasyconych barw co jest niewątpliwą zaletą, ale niesie za sobą pewne ograniczenie co do jednorazowej ilości kolorów użytych w znakowaniu. Jesteśmy w stanie uzyskać 5 odcieni kolorystycznych dla jednego logotypu, co za tym idzie do każdej barwy konieczne jest wykonanie matrycy co generuje dodatkowe koszty, szczególnie odczuwalne w mniejszych nakładach. Również przejścia tonalne są najczęściej ujednolicane do jednej barwy – istnieje możliwość odwzorowania ich za pomocą Sitodruku rastrowego, przy którym siła nacisku na matrycę jest zmienna, dając efekt załamania kolorystycznego, aczkolwiek efekt nie zawsze jest zadowalający dla klienta.
Sitodruk rastrowy
Współczesna technologia
Początkowo proces sitodruku był realizowany przy pomocy prasy, której obsługa była czysto manualna, a więc należało ręcznie wtłoczyć farbę poprzez matrycę w docelowy materiał. W dzisiejszych czasach za sprawą automatyzacji, proces ten przeszedł szereg usprawnień i aktualnie do znakowania wykorzystywane są tzw. karuzele – w pełni zautoamatyzowane maszyny, posiadające hydrauliczna prasę do wtłaczania barwnika, pozwalające na dużo szybszą realizację projekty od tradycyjnej metody manualnej.
Jak wygląda proces sitodruku ?
Pierwszym elementem rozpoczynającym każde znakowanie sitodrukiem jest przygotowanie odpowiedniej matrycy czyli prostokątnej ramy z napiętą siatką wykonaną z nylonu lub metalu na której umieszczany jest docelowy szablon nadruku.
Sam szablon polega na zakryciu miejsc niedrukujących – czyli zablokowaniu otworów siatki. Następnie wydruk jest tworzony poprzez wtłaczanie farby w materiał za pomocą pras sitodrukowych.
Historia sitodruku
Technika sitodruku wywodzi się od metod druku szablonowego, stosowanego na Dalekim Wschodzie od tysięcy lat, zwłaszcza w Japonii. Za twórców sitodruku uznaje się Japończyków – Yuzensai Miyasaki, który w XVII w. wykorzystał tę metodę do ozdabiania kimon i Zisukeo Hirose, który w XIX w. wynalazł szablon zwany “katagami”. Wycięty z papieru motyw wzoru nanoszony był na napiętą na drewnianej ramie siatkę z włosów ludzkich lub zwierzęcych. W XVIII wieku szablony używano do wykonywania imitacji tkanin dekoracyjnych, później także tapet. Pod koniec tego samego wieku szablon znalazł szerokie zastosowanie w dekoracji ścian, mebli i innych sprzętów. Użycie sita – naciągniętego na ramę, zakrytego częściowo lakierem, jedwabiu – było dokonaniem Samuela Simona, który opatentował tę metodę, nazwaną silk-screen, w 1907 roku w Manchesterze
Technika ta rozwijała się i rozpowszechniała w czasach I wojny światowej głównie w Stanach Zjednoczonych. John Pilsworth z San Francisco zapoczątkował druk wielokolorowy z jednej formy drukarskiej. Dużym krokiem naprzód było wynalezienie przez Louisa F. D’Autremont filmu szelakowego, nazwanego Profilmem, który umożliwił szybsze i bardziej dokładne przygotowywanie szablonów. Został on wkrótce zastąpiony przez odkrycie Josepha Ulano – filmu celulozowy, będącego w użytku do dziś. [1]
Podsumowanie
Technika druku sitowego na stałe weszła do kanonu poligraficznego i pod wieloma aspektami nie ma sobie równych. Pomimo ograniczeń w ilości kolorów, nadrabia trwałością nadruku oraz żywotnością kolorów.
[1] Wikipedia – Historia sitodruku
