Czy przed zakupem ubrania uważnie oglądasz jego metkę? Jeśli jeszcze tego nie robisz, powinieneś jak najszybciej wyrobić w sobie taki nawyk. Dzięki temu dowiesz się, z jakiego materiału została uszyta koszula, bluzka czy spodnie, które zamierzasz kupić. Poszczególne rodzaje materiałów odzieżowych różnią się bowiem między sobą właściwościami i zastosowaniem. Choć wbrew pozorom trudno je podzielić na “lepsze” i “gorsze”, to jednak w niektórych przypadkach lepiej sprawdzi się na przykład naturalna bawełna, a w innych syntetyczny poliamid. Poznaj bliżej materiały odzieżowe.
Naturalne materiały odzieżowe – najważniejsze rodzaje
Najważniejszym kryterium podziału materiałów odzieżowych jest ich skład. Można wyróżnić trzy rodzaje materiałów: naturalne, sztuczne oraz syntetyczne. Najpierw skupmy się na tych pierwszych. Powstają z włókien o pochodzeniu zwierzęcym lub roślinnym, dzięki czemu właściwie wszystkie są przyjazne dla ludzkiej skóry.
Bawełna
To dziś bez wątpienia najpopularniejszy materiał na ubrania. Towarzyszy ludziom od wieków. Bawełniane włókna produkuje się z kwiatów rośliny o tej samej nazwie, co ten wdzięczny w użyciu materiał.
Do najważniejszych właściwości bawełny należy odporność na rozciąganie. To właśnie dzięki niej zyskała tak dużą popularność – ubrania z tych włókien są trwałe i długo służą użytkownikom. Bawełna znakomicie pochłania również wilgoć, jest miękka w dotyku i przewiewna.
W ubraniach znajdziesz różne rodzaje materiału bawełnianego. Różnią się między innymi sposobem przędzenia bawełny. Przyjemniejsza w dotyku jest bawełna czesana, produkt lepszej jakości niż bawełna open end. Z bawełny pozyskuje się wiele tkanin, na przykład takich jak aksamit czy denim. Ten materiał nadaje się niemal do wszystkich typów ubrań – od bielizny, przez koszulki i koszule, po spodnie i sukienki.
Wełna
Gdyby brać pod uwagę jedynie rodzaje materiałów odzieżowych pochodzenia zwierzęcego, w ścisłej czołówce najpopularniejszych z pewnością byłaby wełna. Pozyskuje się ją z sierści wielu zwierząt – m.in. owiec, lam czy kóz.
Wełna wyróżnia się bardzo dobrymi właściwościami termoizolacyjnymi. Na tym jednak nie koniec jej atutów. Ten materiał się właściwie nie gniecie i jest wysoce odporny na zabrudzenia. Idealnie nadaje się zwłaszcza na ubrania przeznaczone do noszenia jesienią i zimą. Wełna świetnie sprawdza się jako materiał na płaszcze, czapki, swetry czy szaliki. Czysta wełna może być jednak dość nieprzyjemna dla skóry, dlatego często dodaje się do niej domieszkę innych włókien.
Len
Ludzie używali tkanin z lnu już w starożytności. W Polsce przed wiekami był podstawą ubrań z włókien roślinnych. Dziś wraca do łask. To najlżejszy z materiałów włókienniczych, który wyróżnia się świetną przewiewnością. Z tego powodu znakomicie nadaje się zwłaszcza na ubrania przeznaczone do noszenia latem. Do tego włókna lniane są trwalsze od bawełnianych.
Wśród lnianych ubrań najpopularniejsze są koszule. Jeśli jednak zastanawiasz się, jakie rodzaje materiału odzieżowego sprawdzą się do szycia sukienek i spodni, a nawet garniturów, len także może być odpowiedzią na te rozterki. Musisz jednak przy tym pamiętać, że lniane tkaniny bardzo łatwo się gniotą. Z tego powodu czasami warto postawić na len z dodatkiem materiałów syntetycznych, które ograniczają ten efekt.
Jedwab
To kolejny z materiałów, który ludzie wykorzystywali do produkcji ubrań już kilka tysięcy lat temu. Włókna uzyskuje się z kokonów jedwabnika, czyli nocnego motyla hodowanego przede wszystkim w Azji.
Jedwab jest miękki, lekki i przewiewny. Jego wyróżnikiem jest również charakterystyczna, bardzo śliska powierzchnia. Powstają z niego wiotkie ubrania, które przetrwają bardzo długo w nienaruszonym stanie. Jedwab jest bowiem nie tylko wytrzymały, ale też odporny na rozciąganie. Powstają z niego eleganckie sukienki i spódnice, ale również bielizna, koszule czy nawet T-shirty. Jednocześnie jedwab stał się synonimem luksusu, należy bowiem do najdroższych materiałów odzieżowych.
Skóra
Jeśli chodzi o rodzaje materiału pochodzenia zwierzęcego, jednym z najbardziej charakterystycznych jest z pewnością skóra. Pozyskuje się ją ze zwierząt najróżniejszych rodzajów, najczęściej jednak z bydła, kóz czy świń. Każda nieco się od siebie różni, ale jednocześnie cechuje bardzo dużą wytrzymałością i wyjątkowym wyglądem.
Ze skóry można wykonać wiele rodzajów ubrań. Najczęściej jednak produkuje się z niej kurtki i rękawiczki, nieco rzadziej spodnie. Odpowiednio pielęgnowana skóra będzie “szlachetnie” się starzeć, zyskując nowy, unikatowy wygląd. O ubrania z tego materiału trzeba jednak dbać zdecydowanie uważniej niż o bawełnę czy len, unikać przemaczania, a także suszenia w wysokich temperaturach. Dziś czasami skórę zastępuje się przez jej odpowiednik – eko-skórę, która nie wymaga zabijania zwierząt.
Jak znakować naturalne materiały odzieżowe?
Do znakowania naturalnych materiałów odzieżowych można wykorzystać kilka technik. Jedną z dedykowanych jest druk cyfrowy DTG, który sprawdza się na ubraniach z przewagą włókien bawełnianych. Poza tym bawełnę można znakować technikami takimi jak sitodruk czy termotransfer. Właściwie na wszystkich naturalnych materiałach sprawdzą się uniwersalne metody znakowania: haft komputerowy oraz naszywki. Skóra jest z kolei bardzo wdzięcznym materiałem do tłoczenia.
Najważniejsze rodzaje materiałów sztucznych na ubrania
Drugą grupę tkanin i dzianin stanowią materiały sztuczne. Produkuje się je z naturalnych surowców, powstają jednak w laboratoriach i fabrykach. Dzięki naturalnemu pochodzeniu większość z nich jest natomiast przyjazna dla skóry.
Wiskoza
Z pewnością można to powiedzieć o wiskozie. W jej przypadku surowcem jest celuloza, czyli tak zwany biopolimer pozyskiwany przede wszystkim z drewna. Trzeba oczywiście poddać ją odpowiedniej chemicznej obróbce.
Efektem jest materiał lekki, przewiewny i przyjemny w dotyku. Dobrze i szybko wchłania wilgoć, ale jednocześnie wysycha znacznie szybciej niż bawełna. Z tego powodu ubrania z wiskozy znakomicie nadają się na lato. Łatwo je też pielęgnować.
Wiskoza świetnie sprawdza się w ubraniach przylegających do ciała. Wiele kobiet ma w swoich szafach koszule, sukienki czy spodnie z tego materiału. Wśród minusów wiskozy trzeba natomiast wymienić skłonność do gniecenia się wiskozowych tkanin.
Lyocell
To nazwa, której brzmienie jest dla naszego ucha zdecydowanie obce. Warto jednak poznać ją bliżej. Zwłaszcza wtedy, kiedy interesują Cię rodzaje materiałów odzieżowych pozyskiwane w ekologiczny sposób. Mimo że lyocell jest materiałem sztucznym, jest bowiem tworzywem przyjaznym dla środowiska.
Podobnie jak wiskoza, ten materiał pozyskuje się z celulozy drzewnej. Do jego produkcji nie używa się jednak szkodliwych dla natury substancji, cały proces wymaga też mniejszej ilości wody. W dodatku lyocell na kompostowniku bardzo szybko naturalnie się zdegraduje. Ubrania z tego materiału są bardzo przewiewne i nieźle absorbują wilgoć. Mają właściwości podobne do wiskozowych – to przede wszystkim koszule, sukienki i spódnice.
Cupro
To jeszcze jeden materiał pozyskiwany z celulozy. W tym przypadku do produkcji konieczna jest jednak celuloza, która znajduje się w nasionach bawełny. Materiał, który powstaje w ten sposób, łączy w sobie szereg cech jedwabiu i bawełny.
To sztuczne tworzywo dobrze sprawdza się w wielu rodzajach ubrań – nie gniecie się, jest odporne na rozciąganie i cechuje się niezłą oddychalnością. W ubraniach najczęściej spotkasz cupro w formie podszewek spódnic czy marynarek, ale to też wdzięczny materiał na koszule czy bluzki.
Jak znakować sztuczne materiały odzieżowe?
Ubrania ze sztucznych materiałów odzieżowych najlepiej znakować technikami uznawanymi za uniwersalne. Z pewnością sprawdzą się na nich naszywki oraz haft komputerowy. W tym drugim przypadku trzeba tylko pamiętać, że nie sprawdzi się na najcieńszych materiałach o niewielkiej gramaturze. Możesz także postawić na logotypy i grafiki umieszczane przy użyciu druku termotransferowego z zastosowaniem odpowiedniej temperatury wgrzewu.
Podstawowe syntetyczne materiały na ubrania
Oprócz materiałów naturalnych i sztucznych do produkcji odzieży wykorzystuje się także materiały syntetyczne. To w stu procentach efekt pracy w laboratorium – materiały wytwarza się z polimerów, które nie występują w przyrodzie.
Poliester
Zdecydowanie najczęściej wykorzystywany materiał syntetyczny. Otrzymuje się go dzięki chemicznej obróbce ropy naftowej. Proces jego pozyskiwania jest tani, dlatego poliestru używa się do szycia niemal wszystkich rodzajów ubrań. Często zresztą jest wykorzystywany również w innych branżach, nie tylko odzieżowej.
Poliester ma też oczywiście funkcjonalne atuty. Jest bardzo wytrzymały i sprężysty, nie rozciąga się, łatwo go prać i nie nastręcza żadnych trudności w pielęgnacji. Bardzo szybko wysycha. Z drugiej strony, jako materiał syntetyczny, nie jest przesadnie przyjazny dla skóry. Największy minus to jednak brak przewiewności.
Z tego powodu najlepiej jest wybierać ubrania, w których poliester stanowi tylko domieszkę, ewentualnie około połowy składu. Są jednak sytuacje, w których sprawdza się nawet poliester w czystej postaci. To przede wszystkim ubrania sportowe, z których szybko odprowadzi pot i nie będzie krępować ruchów.
Elastan
Znany także pod nazwą lycry lub spandexu. Powstaje z glikolu polietylowego oraz poliuretanu. Jego największy atut kryje się już w nazwie – to materiał niezwykle elastyczny. Bardzo rzadko wykorzystuje się go jako podstawowy materiał odzieżowy. Jeśli już, to głównie w bieliźnie, strojach kąpielowych i sportowych.
Najczęściej stanowi domieszkę do innych materiałów – czy to naturalnych, czy poliestru. Nadaje ubraniom większej wytrzymałości, poprawia też ich odporność na zabrudzenia.
Akryl
Nazywany również anilaną, jest wytwarzany z polimeru. Niewprawnemu oku trudno odróżnić akryl od wełny. Ten materiał można łatwo pielęgnować i bez obaw prać w pralce, niemal się nie gniecie. Tyle że daleko mu do termoizolacyjnych właściwości wełny. W dodatku akryl nie jest zbyt przewiewny. Mimo to bardzo często szyje się dziś z niego swetry. Najlepiej jednak szukać ubrań, w których akryl stanowi tylko część włókien, a resztę składu włókna naturalne.
Poliamid
Jeszcze jeden materiał, który możesz znać pod inną nazwą. Jeśli słyszałeś gdzieś o nylonie – to właśnie poliamid. Z chemicznego punktu widzenia jest to półkrystaliczny polimer. Do jego największych atutów należą dobre właściwości mechaniczne oraz odporność na gniecenie się – ubrania z tego materiału nie wymagają prasowania. Najczęściej wykorzystuje się go jako domieszkę do innych materiałów. Ewentualnie wykonuje się z niego części kurtek, ale także odzieży sportowej.
Jak znakować syntetyczne materiały odzieżowe?
Do znakowania odzieży wykonanej z materiałów syntetycznych można wykorzystać przede wszystkim sitodruk oraz termotransfer. W przypadku jasnych materiałów z poliestru znakomicie sprawdzi się też sublimacja, dzięki której barwnik wnika we włókna tkaniny. Z kolei polarową dzianinę wykonaną z poliestru można ozdobić folią flock. Na materiałach syntetycznych sprawdzą się również oczywiście hafty komputerowe i naszywki.
Podsumowanie. Jakie rodzaje materiałów odzieżowych masz do wyboru?
Można wyróżnić trzy główne rodzaje materiałów odzieżowych. Pierwsza grupa to materiały w pełni naturalne, pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Najważniejsze z nich to bawełna, wełna, len, jedwab i skóra. Druga grupa to materiały sztuczne pozyskiwane z naturalnych surowców jak wiskoza, lyocell i cupro. Trzecia to materiały syntetyczne pozyskiwane z polimerów, które nie występują w przyrodzie. Najczęściej w ubraniach znajdziesz poliester, poliamid, elastan i akryl.
